Dat er een en ander door de ruimte raast is intussen geweten. Sommige ‘doortochten’ zijn heel spectaculair zoals deze vuurbol die we detecteerden op 6 januari 2022. De detectie en opname van deze vuurbol gebeurde door onze Allsky camera die naast de sterrenkoepel staat opgesteld.

Hieronder kan je meer lezen over dit ingenieuze detectienetwerk die wereldwijd de meteoren detecteert.

Sinds augustus 2021 is ons meteorenstation ‘AMS83′ actief. Het wereldwijde meteorendetectieproject wordt voor een stuk door vrijwilligers gemonitord maar een groot deel van de detectie gebeurt ook softwarematig. Die software wordt steeds bijgewerkt. Momenteel neemt men het detectiesysteem op de korrel om via artificiële intelligentie de detectie nog veel accurater te maken. Met de detectie van meteoren wordt een fikse bijdrage aan de wetenschap geleverd.

Op de website van AllSky7 staan alle waarnemingen van vuurbollen, meteoren en meteorieten. Het is zeker de moeite om eens te zien wat er allemaal over ons hoofd vliegt! Misschien vind jij zo’n stukje ruimtepuin of komt je wens uit wanneer je die vallende ster ziet..?

Wat vliegt daar?

Kijk je naar boven dan is de kans heel groot dat je een lichtje ziet voorbij scheren. Er zweeft en vliegt heel wat door de ruimte: satellieten, het ruimtestation ISS maar ook asteroïden, kometen en vooral veel ruimtepuin. Dat ruimtepuin kan van alles zijn: van een boutje van één of ander ruimtetuig, een stukje rots of metaal van een asteroïde of het stof van een komeetstaart waar de aarde doorvliegt. Ruimtepuin noemt men doorgaans meteoroïden maar nog beter bekend is de uitdrukking ‘vallende sterren’. Uiteraard is het geen echte ster want dat zou funest zijn voor onze aarde.

Het is altijd boeiend om uit te vissen wat je precies ziet. Net daarom werd een meteorendetector geplaatst op het dak van het Duinenhuis te Koksijde. Die detector is een samenwerking met het in 1911 gestichte AMS (American Meteor Society) en werd voor Europa in 2018 gelanceerd in Duitsland. Er staan drie dergelijke detectoren in België: eentje bij ons in Koksijde, eentje in Antwerpen en nog eentje in Humain (Wallonië). Wanneer een meteoor wordt gespot door die drie stations kan men de baan van de meteoor berekenen. Indien het gaat om een meteoriet (een meteoor die op aarde neerstort) dan kan men zelfs op 100 meter nauwkeurig, de locatie bepalen waar het ruimtepuin is neergekomen.

Meteoroïde

Een meteoroïde is een brok steen, in grootte variërend tussen een stofje, zandkorrel, kiezelsteen of rotsblok, dat door het zonnestelsel beweegt. Meteoroïden zijn voornamelijk afkomstig van kometen, die stof en puin achterlaten wanneer ze door het zonnestelsel bewegen en door de Zon worden verwarmd. Van meteoroïden is normaal gesproken niet veel te zien, tenzij ze in de dampkring terecht komen — in dat geval noemen we zo’n object een meteoor. Rotsblokken die voldoende groot zijn om (met telescopen) waargenomen te worden zonder dat ze in de dampkring terechtkomen noemen we planetoïden.

(Bron: hemel.waarnemen.com)

Meteoriet

Een meteoriet is een meteoroïde die in de dampkring terecht is gekomen en niet volledig verdampt is voordat deze het aardoppervlak bereikt. De meteoriet is wat er na de inslag is overgebleven van de oorspronkelijke meteoroïde. In veel gevallen komt bij zo’n inslag zoveel energie vrij dat de meteoroïde alsnog verdampt — in dat geval is er geen sprake van een overgebleven meteoriet. Als dat laatste niet gebeurt, is een meteoriet te vinden als een bijzondere steen . Meteorieten kunnen bij inslag een krater vormen. Op de Maan en Mercurius zijn veel kraters zichtbaar, doordat deze objecten geen atmosfeer hebben (er kunnen hierdoor geen meteoren voorkomen), waardoor ten eerste meteoroïden ongehinderd het oppervlak kunnen bereiken, en ten tweede kraters niet na verloop van tijd verdwijnen door erosie (wind, regen), zoals op Aarde.

Meteoor

Een meteoor is een meteoroïde die toevallig in de dampkring terecht is gekomen. De grote snelheid van de meteoroïde zorgt ervoor dat de lucht en de steen verhit worden, waardoor ze gaan gloeien. Dit is te zien als een (meestal zwak) lichtflitsje aan de nachthemel, dat tussen een fractie van een seconde en een paar seconden lang duurt. Heldere meteoren worden vuurbollen genoemd; extreem heldere meteoren kunnen explosies vertonen en zelfs hoorbaar zijn, maar deze zijn vrij zeldzaam. De meteoroïde verdampt meestal volledig in dit proces, maar wanneer het de grond raakt noemen we het een meteoriet.

In ’t kort:

  • Meteoroïde: zweeft in de ruimte
  • Meteoor: komt in de dampkring
  • Meteoriet: stort neer op aarde